Batı Anadolu Türkmen hânedanlarından biri (1260-1429). Selçuklu Türkiyesi'nde, Bizans sınırının güney kesiminden sorumlu, büyük uc beyi (emîr-i kebîr = duka) idiler (kuzey kesiminde bu görevi Çobanoğuları yapıyordu). Doğuda Karaman, güneyde Hamîd, kuzeyde Osmanlı, batıda Karasi, Saruhan, Aydın ve Menteşe beylikleri ile çevrili olan Germiyanoğulları, Karaman hariç, bu beyliklerin hepsinin başı idi. 1300'de Osmanoğulları, uc beyliğinden, büyük uc beyliğine yükselip, Germiyan nüfuzundan kurtuldular. Germiyanoğulları'nın, Ege'ye doğru Bizans topraklarını fethetmekle görevlendirdikleri uc beyleri (Karasi, Saruhan, Aydın, Menteşe) de Germiyan nüfuzundan çıktılar. Avşar boyundan olmaları muhtemel ve sünnî-hanefî olan Germiyanoğulları, Aydınoğulları üzerindeki üstünlüklerini 1328'e kadar devam ettirdiler. Bugünkü Kütahya, Uşak, Denizli ve Afyon illeri üzerindeki beylik, 44 000 km2 kadardı. 1360'a doğru 37 000 km2'ye düşmüştü. Taht şehirleri (başkentleri) Kütahya'yı 1378'de Osmanlı'ya verip daha da küçüldüler. Nihayet 1390'da, tamamen bir sancak şeklinde Osmanlı Devletine katıldılar. Ancak 1402'de Ankara bozgunundan sonra, Germiyan beyliği tekrar kuruldu. Taht şehirleri, Kula'dan gene Kütahya'ya getirildi. 1414'te Osmanlı'ya tâbi oldular. Altıncı ve sonuncu Germiyanoğlu II. Yakup Bey (1387-1390 + 1402-1429), 12 yıl Timur'un yanında yaşamıştı. Yıldırım Bayezid'in kayınbiraderi idi. Oğlu olmasına rağmen, ölümünde ülkesini Osmanlı Devletine vasiyet etti. Vasiyeti yerine getirildi. 1429 Şubatında kütahya'ya bir Osmanlı sancak beyi gönderildi. Germiyan tahtı denen Kütahya, 1451'de Ankara yerine büyük Anadolu Eyaletinin merkezi (beylerbeyi tahtı) oldu ve bu durumu XIX. asra kadar devam etti.
Germiyanoğulları zamanında Kütahya sarayı, ünlü şair ve bilginlerin bulunduğu canlı bir kültür merkezi idi (Bahâ Ali, Şeyhoğlu Mustafa, İshak Fakîh, Ahmedî ve kardeşi Hamzevî, Ahmed-i Dâî, Şeyhî vs.). Germiyanoğulları hânedanı, zamanımıza kadar gelmiştir. II. Abdülhamid Han'ın sadrazamlarından Abdurrahman Nureddin Paşa, VI. Mehmed Vahideddin Han'ın bir damadı bu hânedandandır.
Germiyanoğulları'ndan beş bey, 1276-1368 arasında, Kütahya'ya tâbi olarak, DEnizli'de beylik yapmışlardır. Bunlara İnançoğulları veya Denizli Beyleri denir. 1368'de Denizli, asıl Germiyan beyliğine katılmış ve 1390'da bir Osmanlı sancağı olmuştur. |
