Selçukoğullarına bağlı idi. 1277'de Muineddin Mehmed Bey tarafından kuruldu. Mehmed Bey saray nazırı demek olan Pervane ünvanı ile anıldığı için beyliğe bu ad verildi. Sinop ve çevresine hükmediyordu. Selçukoğlu Gazi Bey Sinopu işgal edince bu beyliğe son verildi.
Abaka Han'ın 1277'de Muîneddîn Süleymân'ı öldürmesi üzerine Mehmed Bey istiklâlini ilân etmiş ve Pervâneoğullları Beyliği'ni kurmuştu. Mehmed Bey Moğollar ile iyi geçinmekte ve onların verdiği devlet işlerinde de vazife görmekteydi. Fakat o Moğollara karşı bir hareketin hazırlıkları içindeyken hastalanarak öldü (1297). Bundan sonra Muîneddîn Süleymân'ın bir torunu Mes'ûd Bey'i Sinop hâkimi olarak görüyoruz.
Mesûd Bey, devletinin hudutlarını genişleterek Bafra ve Samsun'u ele geçirdi. Sinop'ta bir Ceneviz kolonisi bulunuyordu. Bundan istifade ederek Mesûd'u esir alarak Kefe'ye götürdüler. Mesûd Bey çok ağır bir kurtuluş akçası vererek kurtulmağa muvaffak oldu (1298).
Yerine geçen oğlu Gazî Çelebi donanmasıyla başarılı askerî harekâta girişti. Öteki Trabzon Rum Devleti ile anlaşarak 1313 yılında Kırım sahillerine ve Kefe'ye bir sefer yaptı. Kefe yakınında bir Ceneviz donanmasını ağır bir yenilgiye uğrattı.
1319 yılında, bu kez Trabzon'a karşı hücuma geçti. Daha sonra Sinop'a girmek isteyen Cenevizliler onun kuvvetleri karşısında perişan oldular (1322). Gazî Çelebi erkek evladı olmadığı için son yıllarından Candaroğullarından Süleymân Paşa'nın hâkimiyetini tanımıştı. Ölümünden sonra Pervâneoğulları Beyiği, Candaroğulları topraklarına katıldı (1322). |
